ابوریحان محمد بن احمد خوارزمی بیرونی» از برجسته ترین دانشمندان مسلمان، در سال ۳۶۲ ق در ناحیه بیرون از توابع خوارزم در شمال خراسان به دنیا آمد. وی ۲۵ سال نخست عمر خود را در خوارزم گذراند و علوم مختلف را آموخت.
سپس به بخارا، پایتخت سامانیان رفت و در آنجا، از حمایت معنوی امیر منصور بن نوح سامانی برخوردار گردید. در این دوره، ابوریحان با ابن سینا مکاتبات علمی داشته است. ابوریحان در زمان حکومت سلطان محمود غزنوی به دربار وی راه پیدا کرد و با حضور در سفرهای جنگی محمود به هندوستان، این سفرها را فرصتی برای مطالعات خود در زمینه مردم‌شناسی، ریاضیات، نجوم و طب دید و با دانشمندان آن سامان آشنا شد. وی ضمن فراگیری زبان سانسکریت از علوم و عقاید هندوان نیز آگاهی یافت و کتاب ماللهند را نگاشت.
تحقیق ماللهند کتابی است دربارهٔ گذشته و فرهنگ هند. اهمیت کتاب ماللهند در معتبر و مستند بودن اطلاعات آن است، و امروز که هزار سال از نگارش آن می گذرد هنوز به عنوان یک مرجع معتبر انتخاب اول هند شناسان است. این کتاب را منوچهر صدوقی به فارسی ترجمه کرده است.
بیرونی مدت زیادی از عمر خویش را، البته به صورت متناوب در هند به سر برد. او در این مدت طولانی به مطالعه و بررسی در تاریخ، عقاید، رسوم و فلسفه مردم هند پرداخت.
نکته جالب این است که علمای هند در آغاز آشنایی با ابوریحان، به دیده شک در او می نگریستند و از مجالست و مصاحبت با او طفره می‌رفتند و حتی او را از نظر علمی در شان مباحثه نمی‌دانستند، اما چندی نگذشت که بیرونی توانست اعتماد دانشمندان هندی را جلب کرده و با دعوت از آنان و ترتیب دادن جلسات متعدد توانست شمه‌ای از تمدن اسلامی ایران را به ایشان نشان داده و در مقابل مطالعات عمیقی در رسوم و پیشینه آنان داشته باشد.
ابوریحان محمد بن احمد بیرونی دانشمند بزرگ ایران زمین در حکمت، ریاضی، تاریخ، جغرافی و اخترشناسی است، وی یک فیلسوف رسمی نبود اما تفکر فلسفی داشت، به همین دلیل سیدامین درباره او می‌گوید: بیرونی حکیم ریاضی، عالم به نجوم و در فلسفه، طب و جغرافی، ادب و شعر لغت مهارت داشت.
ابن ابی اصیبعه نیز می‌گوید که ابوریحان به علوم فلسفی اشتغال داشت، او معاصر با ابن سینا بود و بینشان مراسلات و محادثاتی رد و بدل می‌شد.
از جمله مهمترین فعالیت‌های بیرونی، وجوه توافق میان فلسفه فیثاغورثی افلاطونی و حکمت هندی و بسیاری از مذاهب صوفیه است، خاورشناس معروف، سخاو معتقد است که بیرونی بزرگترین شخصیت عقلی است که تاریخ اسلام نظیر او را به خود ندیده است.
آثار ابوریحان بیرونی، محدود به مرزهای تخصصی رشته های دانش بشری در آن روزگار نگردیده، بلکه با اندیشه وسیع خود، همه ابعاد معرفت را در برگرفته است. بیرونی نویسنده پرکاری بود و بیش از ۱۶۰ اثر در زمینه‌هائی چون ریاضی، نجوم، جغرافیا، فیزیک، مکانیک، طبیعی، گیاه‌شناسی، طب، ادبیات، تاریخ، دین و فلسفه به رشته تحریر درآورد. وی سرانجام در ۲ رجب سال ۴۴۰ ق در ۷۸ سالگی در غزنین درگذشت.
در جمهوری اسلامی ایران، ۱۳ شهریور، به پاسداشت مقام علمی وی، به نام ابوریحان بیرونی مزین شده است.
بازدیددانش آموزان ازکتابخانه بااجرای برنامه جمع خوانی به مناسبت 13 آبان روز دانش آموز
بیرونی ,ابوریحان ,وی ,هند ,سال ,ابن ,و در ,و با ,است که ,را در ,رسوم و
درباره این سایت